Sometimes I teach, sometimes I don't, but I always learn...

Tijd om het eens te hebben over datgene waarvoor ik hier in feite ben: les geven. Laat ons eerst eens proberen dit op een normatieve manier te benaderen. Les geven wordt doorgaans gedefinieerd als "onderwijs geven, meestal als beroep". Met die definitie ben ik dus al niet veel, want ik ben niet van plan er mijn beroep van te maken. So much voor de onfeilbaarheid van ons aller van Dale. De descriptieve manier dan maar: mijn eigen ervaringen met les geven beschrijven ter leringe ende stichtinge van de bredere bevolking.

Mijn eerste ervaring met les geven deed ik op in Madrase Al-Islamiya, een privé-school op 10 minuten wandelen van ons appartement. Na de normale lessen, die hier tot rond 13u30 duren, geef ik daar Engels aan een 15-tal kinderen tussen 12 en 14 jaar, het 2de middelbaar pakt. Bij ons zouden ze nog maar net begonnen zijn met Engels, maar hier hebben ze al iets van 5 jaar les gekregen. Die lessen hebben echter de neiging zich grotendeels te beperken tot het binnen rammen van de theorie. Of zoals een leraar Engels het later verwoordde: "The key to your (ik zal jullie hierin laten delen, dus zeg maar in het Westen) success is that you pay more attention to working with what you learned. Here we only have to reproduce." Hij had het over de academische opleidingen aan de universiteit, maar hetzelfde geldt voor de methodes die in het middelbaar gehanteerd worden.

Mezelf kort voorstellen, een korte kennismaking en we zijn vertrokken. Aangezien de meeste kinderen hier uit de lucht vallen wanneer je zegt dat je uit Belgika komt, heb ik een prachtig kaartje van Europa en het Middellandse Zee-gebied meegebracht om hen te tonen waar ons landje ligt. Wanneer ik hen vraag hoe ze denken daar te kunnen geraken, komen ze na even nadenken op de proppen met de verschillende mogelijkheden. Terwijl het merendeel waarschijnlijk nog nooit een boot of trein van dichtbij gezien heeft, en ze vliegtuigen misschien enkel kennen als de Israëlische straaljagers die 's nachts door de geluidsmuur vliegen om hen uit hun slaap te houden.
Ik laat hen inschepen naar het zuiden van Frankrijk, om dan vandaar verder over land te gaan. Om het wat spannend te houden en puur voor mijn persoonlijk vermaak, laat ik hun schip zinken in het midden van de Middellandse Zee, waar ze op een onbewoond eiland belanden. What can I say, life's a bitch. Een veteraan onder de klassiekers: elke leerling kan maar 1 voorwerp redden van het schip en meenemen naar al-Jazeera. Met een beetje hulp slagen ze erin een lijst samen te stellen die hen een redelijke kans op overleven geeft. En ook hun geheugen is vrij goed. Bij een spelletje "If I would go to the island, I would bring..." slaagt de laatste erin alle 16 voorwerpen op te sommen...bijna in de juiste volgorde. Bovendien zijn ze nog best leergierig: hoewel ik het al in gedachten had, stellen ze aan het eind van de les zelf voor om de hele lijst tegen de volgende keer te memoriseren.

Voor hun volgende les had ik dus een woordzoeker met 14 van de 16 woorden voorbereid. Om te verhullen dat ik er zelf 2 vergeten was, heb ik maar een verhaaltje verzonnen over alle voorwerpen die op een ochtend verdwenen blijken. De 2 voorwerpen die niet terug te vinden zijn in het rooster, zijn dan maar gewoon in zee gespoeld.
Helaas heb ik die les niet kunnen geven. Bij aankomst in Al-Islamiya bleek er een toets op het programma te staan, om hun niveau van Engels te meten. De 5 beste van elke klas zullen nadien samengezet worden en les krijgen van die onervaren vrijwilliger uit België. Allemaal goed en wel, maar dat maakt dat ik de dag ervoor voor niets heb zitten voorbereiden.
Op de weg terug heb ik het met Mike (Amerikaan, hier voor 9 maanden, geeft ook les aan Al-Islamiya, zo sociaal als mijn oudste neef en een van mijn room mates) over de toets. Uit onze reconstructie van de omstandigheden wordt duidelijk dat hier een mooi stukje toneel is opgevoerd. In Mike's klas zit de tweeling van de mudir en nog 2 zonen van de leraar Wetenschap en Technologie. Door de band genomen is geen van de 4 in staat een deftige, grammaticaal correcte zin te produceren. Maar dat is natuurlijk niet de mening van de mudir: "Perhaps my boys are not excellent excellent, but they àre excellent, right ?" - Euh nee, sorry, ze zijn zo achterlijk als het achtereind van een kalf, ustaaz. Nu zijn een aantal ouders van kinderen die geen Engels van ons krijgen blijkbaar hun beklag gaan doen, vandaar de test. Nu maar hopen dat die eerlijk en onpartijdig verbeterd wordt, of we staan weer geen stap verder. Het feit dat de directeur mijn aanbod om te helpen corrigeren heeft geweigerd voorspelt in elk geval niet veel goeds.
'Vitamine Waw' noemen ze dat hier. Als je weet dat dit komt van wasaata, dan kun je de kern van het probleem wel vermoeden. Het is gewoon een mooi woord voor kleine corruptie, nepotisme, favoritisme en voortrekkerij.

Maar gelukkig is het niet overal zo. In de vluchtelingenkampen bijvoorbeeld is er weinig te merken van dergelijke praktijken. Aan de andere kant zijn de leerlingen er wel iets trager dan in Al-Islamiya. In beide klassen heb ik dezelfde eerste les gegeven: bij de Al-Islamiya kinderen heb ik nog snel iets uit mijn mouw moeten schudden om de les te vullen, terwijl hun leeftijdsgenootjes in Askar nog niet aan het "If I would go to the island"-spel geraakt zijn. Zelfs rekening houdend met de iets kortere lesduur is dat toch een heel verschil.

Met andere woorden, beide situaties hebben hun voor- en hun nadelen, maar het is nog te vroeg om daar een oordeel over te vellen. Eens afwachten wat de volgende lessen zullen brengen. Intussen heb ik in Askar al een toets van eigen makelij kunnen geven, om me een idee te geven van wat ze wel of niet kennen en kunnen toepassen. Want vaak merken we hier dat de leerlingen na jaren van theorie niet in staat zijn het geleerde in de praktijk om te zetten.

To be continued... "Blijven volgen", zou ik zeggen !

Bijlagen -
* Arabisch voor op vakantie (2) : zie reacties